Nodas dal passà – lavinas 1951
Nodas dal passà – lavinas 1951
L’onn 1951 è stà in onn da lavinas extrem. En Svizra hai dà passa 1000 lavinas e 75 morts. Era las vischnancas da Val S. Pieder e Zuoz hai tutgà grevamain, il medem di. Ils 20 da schaner è dapi lura in firà a Val.
Ils «Cuntrasts» han visità ils dus lieus e discurrì cun persunas pertutgadas davart lur regurdientschas e las nodas che quest eveniment traumatic ha laschà enavos. E nus avain dumandà experts, schebain il privel è oz sparì.
En omadus vitgs vivan anc oz perditgas da quest trist eveniment: A Val S. Pieder han intgins indigens fatg intervistas cun la glieud veglia e registrà lur istorgias dal di da la catastrofa. Ed er a Zuoz raquinta in pertutgà, Duri Casty, als «Cuntrasts» da la lavina gronda. Co ch’el è vegnì en la lavina, co ch’el ha survivì e tge che quai ha fatg cun el.
L’inschigner forestal pensiunà, Giachem Bott, è stà davent dals onns 80 bunamain dus decennis en la cumissiun da lavinas da Zuoz. El s’interessa fitg per l’istorgia e declera a nus tut tge coincidenzas fatalas che han la fin finala manà a la gronda lavina da Zuoz. Plinavant explitgescha Gian Reto Marugg, il schef actual da la cumissiun da lavinas da Zuoz, il pli modern sistem da protecziun cunter lavinas. Uschia possian ils abitants da Zuoz sa sentir segirs, di el.
Era ils abitants da Val S. Pieder èn oz en segirtad, dentant il responsabel dal chantun per privels natirals, Gian Claudio Leeger, vegn a la conclusiun ch’i vegnia fatg tut il pussaivel cun paralavinas, rempars, controllas e reparaturas – dentant na dettia «sa chapescha tar la natira nagina segirtad da 100%». Dal medem avis è er il schef da la cumissiun da lavinas da Val S. Pieder, Hannes Tönz: nus accumpagnain el sin sia tura, cura ch’el observa la naiv sur il vitg. El di che la natira na sa laschia mai dumagnar, e perquai haja el adina in grond respect da las lavinas.
Ein Film von RTR mit deutschen Untertiteln.
historiaHelvetica - la pagina tetgala ... Nus avain dapli che mo ina istorgia, nus avain las istorgias da tut quels e quellas che fan e ch’han fatg la Svizra. historiaHelvetica.ch porscha ina survista da la vita quotidiana en Svizra sur passa in tschientaner. Il material d'archiv deriva da las quatter plattafurmas: nossaistorgia.ch, notreHistoire.ch, lanostraStoria.ch e unsereGeschichte.ch.