Quai chi guard’oura sülla prüm’ögliada sco üna charrozza ordinaria, as muossa bainbod sco curiusità: davo ils quatter chavals as vezza nempe ün auto.

Il tanc nun es vöd pro quist veicul. Da tschella vart da la fotografia declera üna remarcha plü precis: «Cur chi d’eira amo scumandà d'ir cun auto in Grischun». Ils prüms automobils d’eiran fingià gnüts preschantats avant ün temp, per exaimpel a l'exposiziun naziunala a Genevra l’on 1896. In Grischun daiva ün scumond da circular, e dal 1909 d’eira ün auto ün evenimaint a Scuol-Tarasp. Perquai s’ha fuormada üna gruppa da persunas intuorn il veicul e ses passagers vestits a moda eleganta.

Vias chantunalas sainza auto nu sun imaginablas hozindi. Al principi dal 20avel tschientiner gniva l'auto però percepi in Grischun sco «monster chi fa canera e spüzza» e sco «molesta insupportabla pels abitants». Pür davo ün vi e nan cun la confederaziun e davo desch votaziuns in nos chantun es la finala gnü aboli l'on 1925 il scumond d'autos in Grischun. Eir scha’l mobil sülla fotografia d’eira dal 1909 cumplettamaing adattà al trafic, nun ha’l pudü passar tras il Grischun sainza permiss special.

Il motiv da la fotografia nu correspuonda als sujets cha'l fotograf Christian Meisser (1863–1929) tscherniva per seis purtrets. El, e plü tard seis figl Hans (1889–1970), han fotografà in prüma lingia las cuntradas e la natüra dal Grischun. D’inrar daja scenas our dal minchadi i'l vast relasch da chasas edituras da fotografias. L'inventar Christian e Hans Meisser cumpiglia var 18'000 purtrets cun passa 11'000 motivs. La copcha as chatta – sco tuot l'inventar – eir online aint il sistem d'infuormaziun da l'Archiv dal stadi Grischun.

Autura: Linda Kainz, Archiv dal stadi dal Grischun

Staatsarchiv Graubünden / StAGR FN XII Nr. 11319a/A Scuol-Tarasp, Auto (1909) / Fotograf: Christian Ferdinand Meisser (1863–1929), Zürich / Archivinformationssystem Staatsarchiv Graubünden.