"Ils recruts san buca tudestg ed ils officiers buca romontsch"!
"Ils recruts san buca tudestg ed ils officiers buca romontsch"!
"Waffenplatz Chur, 30/VI 1882. Ina brev da miu basat, Hans Gartmann, da Signina.
Duront la recruta digl onn 1882 scriva Johann (Hans) Gartmann - Christoffel da Signina, naschius ils15.08.1856 a Signina e morts ils 15.03.1950 a Pitasch, ina brev als ses da casa. Hans Gartmann gudignava giu da quei temps cun 26 onns sco caporal. Igl emprem scriva el ch'el gaudi cumpleina sanadad ed speri era ch'ils da casa gaudien la medema. Il viadi da Signina a Cuera. Para ch'in Crest Marti ha giu procurau da saver seser cun in viturin che transportava da Cuera a Glion victualias cun cavals, «aschia che nus essan stai giu a linna». Auter fuss stau dad ir a pei ! Da quei temps deva ei negina viafier da Cuera a Glion. Igl onn 1903 ei stau l'avertura dil tschancun La Punt/Rehenau - Glion. Da mintgamai turnar la sonda ni schizun il venderdis-sera a casa entochen la dumengia-sera era aschia nunpusseivel. Denton tgei problems deva ei sil « Waffenplatz » a Cuera ? Hans Gartmann scriva che Lavini ( ? ) hagi negins daners, aschia empresta el 40 Raps a Lavini per cumprar maglia, deva ei igl emprem di mo in toc paun ! Basat Hans ei ella partiziun dils « Oberländers, lemprema Seczion ed vai negins recruts che san tudestg ed negins offiziers che san romontsch, aschia che jeu stos adina cura ch'ei vegn fatg ensatgei translatar per romontsch, aber quei va fetg bein, jeu sundel de mes offiziers respectaus e vai aschia empau pli bia libertad ch'ils auters ». Hans Gartman ha giu fatg ad Aschera la patenta da scolast ed saveva perquei tudestg da scartira. Dialect ha basat Hans para mai discuriu! El supplichescha era ils da casa da scriver ad el ton pli spert. Era spetga el vess sin ils calzers, cura ch'ei seigien fatgs dil calger, pertgei ils « rorstifels sai jeu purtar sche jeu stos buca far memia grond strapaz, ei strenschan plitost fetg sin igl ault dil pei » ! Plivinavon vul el saver sco ei stat cun la malsognia. Forsa era in dalla famiglia grev malsauns ?
Sco davos : Restel cun cordials Salids Johann Gartmann
historiaHelvetica - la pagina tetgala ... Nus avain dapli che mo ina istorgia, nus avain las istorgias da tut quels e quellas che fan e ch’han fatg la Svizra. historiaHelvetica.ch porscha ina survista da la vita quotidiana en Svizra sur passa in tschientaner. Il material d'archiv deriva da las quatter plattafurmas: nossaistorgia.ch, notreHistoire.ch, lanostraStoria.ch e unsereGeschichte.ch.