Nus analisain da moda anonimisada las infurmaziuns da noss utilisaders per pudair porscher in meglier servetsch e satisfar a lur basegns. Questa pagina utilisescha er cookies per analisar per exempel las activitads sin la pagina.Vus pudais specifitgar en voss navigatur las cundiziuns d'archivaziun e d'access als cookies.
La pagina tetgala: historiaHelvetica
Il cumün da Scuol da plü bod

Il cumün da Scuol da plü bod

1900
Fotograf incuntschaint
Beat Hofmann

La ragisch dal nom Scuol es – cun fich gronda probabiltà – il pled latin «scopulus», quai voul dir «spelm» o «grip». Quista derivanza es plausibla impustüt schi's resguarda la posiziun da la baselgia sün ün grip marcant sur la riva da l'En. Il territori dal cumün da Scuol s'extenda sur 14'414 ha. El cunfinescha vers nord ed ost cul cumün da Sent, vers süd-ost cull'Italia (Tirol dal Süd), vers süd cul cumün da Val Müstair e vers vest cun Ftan e Tarasp. Il Piz Sesvenna cun 3'204 m s.m. es il punct il plü ot, il punct il plü bass es Pradella Sot cun 1136 m s.m.

Scuol as rechatta immez la uschèditta fanestra geologica da l'Engiadina Bassa. Tanter Guarda e Prutz (Tirol) s'ha sviluppada l'erosiun uschè ferm cha'l plattai grischun (Bündnerschiefer), zuoglià oriundamaing da cuvertas cristallinas e dolomiticas, es gnü visibel. Da quista vetta porusa sortan numerusas funtanas mineralas d'ota qualità. Grazcha a quistas funtanas s'ha sviluppà il turissem da bogns a Scuol e Tarasp illa seguonda mità dal 19avel tschientiner.

Il prüm manzun da «Schulle» datescha circa dal 1095, e quai in connex culla fabrica d'üna clostra da Benedictins e d'üna baselgia. Plü tard possedaivan las clostras da Mariadamunt e da Müstair, ils signuors da Matsch e la chasa d’Austria plü o main tuot il territori dal cumün da Scuol. Cul ir dal temp s’ha diminuida l’influenza estra, ma pür dal 1652 s’ha l'Engiadina Bassa cumprada libra da l’Austria.

La baselgia San Geer (San Georg) es gnüda fabrichada al cumanzamaint dal 16avel tschientiner ed inaugurada dal 1516. Fingià dal 1530 es gnüda introdütta la refuorma a Scuol ed infra pacs ons in tuot l’Engiadina. La refuorma ha svaglià l’interess pel pled scrit. Dal 1659 chattaina a Scuol üna stamparia ed ün muglin da palperi. L’on 1679 cumpara illa stamparia da Jachen Dorta giuven la prüma Bibla da Scuol in lingua rumantscha. Da la stamparia da Jacob N. Gadina in Bügl Grond sun sortits, sper la seguonda ediziun da la bibla (1743) blers cudeschs e stampats. La «Gazetta ordinaria da Scuol», la prüma gazetta dal chantun Grischun insomma, es cumparüda dal 1700–1726 e redatta dal chancellier Joan Marnia. Quist hom ha giovà üna rolla importanta illa politica dal cumün da Scuol.

Las funtanas mineralas, insembel culla cuntrada e’l bun clima, sun stattas la basa pel svilup dal lö da cura. Fingià dal 1573 manzuna Durich Chiampell las funtanas. Dal 1850 es gnüda fatta la prüma analisa da las auas. Dal 1860–1915 sun gnüts fabrichats ils blers hotels da Scuol, Nairs e Vulpera. Il stradun tras l’Engiadina (fabrichà dal 1860) e la via sur il Flüela (1866/67) han promovü ferm il turissem, e «Scuol-Tarasp-Vulpera» es dvantà ün nom da reputaziun internaziunala. Las duos guerras mundialas e las metodas nouvas da trattar malatias han però ruinà il turissem da cura e cun quai eir la stagiun da stà. Dal 1950/51 es gnüda lantschada la prüma stagiun d’inviern – cun success, uschè chi s'ha construi dal 1956 la prüma pendiculara. Hoz es Scuol, il cumün da paurs d’üna jada, ün center turistic modern cun bleras pussibiltats per far sport, as divertir e's recrear dürant tuot on. (Funtana: Cumün da Scuol).

Ti stos esser connectà per agiuntar in commentari
Nagin commentari il mument
Beat Hofmann
26 contribuziuns
18 mars 2024
15 guardads
0 like
0 favurit
0 commentari
3 Collecziuns
Network:
Sponsurs:
16,517
827
© 2024 FONSART. Tut ils dretgs resalvads. Dissegnà da High on Pixels.