Nus analisain da moda anonimisada las infurmaziuns da noss utilisaders per pudair porscher in meglier servetsch e satisfar a lur basegns. Questa pagina utilisescha er cookies per analisar per exempel las activitads sin la pagina.Vus pudais specifitgar en voss navigatur las cundiziuns d'archivaziun e d'access als cookies.
La pagina tetgala: historiaHelvetica
Gion Felici Monn

Gion Felici Monn

1938
Archiv cultural Tujetsch

Naschius ils 16 da mars 1876 a Zarcuns, fegl da statalter Martin Felici Monn e Marionna Catrina Hitz, ha il svegliau e frestg mattatsch frequentau la scola primara a Camischolas ed ei lu serendius 1890 en claustra a Mustér per far la preparanda ed ina classa reala. Igl onn suenter concluda el la scola reala a Sviz e tuorna mo nuidis a casa, perquei ch'el havess giu dun e talien d'emprender latin. Siu bab ei buca da siu meini. Lez haveva mo quei fegl (sper ina feglia) e quel leva el mantener per siu bi menaschi puril. Sch'il fegl tulenava, scheva il bab magari: "Dus di hai jeu era empriu latin". Cun quei fuva la discussiun finida. Il Gion Felici ha obediu ed ei daventaus in pur da vaglia, che capeva e carezava sia clamada. Obedend a siu bab ha el era desistiu pli tard da far carriera militara, ch'el havess giu la pusseivladad da far.

Anno 1901 eis el maridaus cun la giuvna Maria Nesa Cavegn da Sedrun ed ei lu secasaus a Camischolas. Quella ha schenghegiau ad el 5 affons, mo gia il december 1908 eis ella morta. Ina greva frida. Dus onns pli tard marida el la vieua Anna Maria Riedi-Cavegn. Dieus benedescha el aunc ina ga cun 2 affons. Igl ei stau ina ventireivla lètg, mo era quella dunna e schizun entgins dils affons ha Niessegner clamau avon ch'el. Quellas uras da dolur e tristezia ha il car defunct purtau el spert da vera resignaziun cristiana.

Sper siu menaschi puril ha el fatg peda da survir da giuven ensi alla vischnaunca ed al cumin. Igl onn 1903, han ins elegiu el gerau e 1907 schizun president da vischnaunca (1907-15 e 1929-35). In tschuppel onns eis el staus derschader da cumin e derschader districtual ed entginas periodas era deputau dil Cussegl grond. La vischnaunca da Tujetsch ha d' engraziar in bienton a sia iniziativa e lavur.

Cheu anflein nus il Gion Felici sco iniziant dall' Ovra electrica da Sedrun, ch'el ha presidiau buca meins che 27 onns (1918-1945). Biars onns ha el era luvrau en la suprastonza dil consum liber ed en autras societads.

Mo tut quei dat buc in maletg cumplein dil defunct. Sper il quitau per sia carezada famiglia e sper la nunstunclenteivla lavur sociala per quei e tschei intent, ha el impundiu biaras e bunas uras per caussas puramein idealas. Tgi less descriver con temps ch'el ha sacrificau per las differentas uniuns, sco commember d'honur dil chor viril e dalla societad da musica e cun mussar teater. Cheu fuv'el propi en siu element.

Aunc en ses vegls dis s'interessava el passionadamein dil teater ed insumma dalla cultura romontscha. Da giuven ensi eis el s'occupaus reguladamein dil lungatg, tradiziun e cultura da nies pievel, ha translatau teaters, raquintaziuns e novellas, ch'ein per part comparidas en nos organs (Pelegrin, Calender Romontsch, Gasetta Romontscha) e ch'ein per part restadas manuscret. Entiras notgs ora pudeva el leger e scriver da quellas caussas senza negligir sia lavur quotidiana. Perquei anflein nus forsa strusch in secund, ch'enconuscheva la tradiziun ed il lungatg tuatschin meglier ch'il deputau Gion Felici Monn. El scriveva e plidava in lungatg genuin, marcant e sonor e seturpegiava mai da sia viarva ni avon jasters ni dumiastis. La mumma romontscha ha piars cun el in da ses megliers amitgs, in ver idealist e fideivel combatant.

Tgi che ha enconuschiu il car defunct sa era, che quel ei staus in um da profunda cardientscha e religiusadad, in um gest e sincer, ch'era promts da defender la giustia avon mintgin ed in um da bien cor, che ha gidau biars cun ovras e buns cussegls. In tal um mereta, ch'ins mantegni el en buna regurdientscha. Ils 11 d' october 1954 ha il Segner clamau siu fideivel survient tier l'armada gronda, nua ch'el ha segiramein anflau in buntadeivel derschader, pertgei ils davos onns da sia veta ein stai umbrivai d'ina greva e lungurusa malsogna. Possi il carezau amitg guder ussa la glisch dils beai per pagaglia da tut quei, ch'el ha prestau e suffriu duront siu liung e fritgeivel viadi terrester!

Giusep Durschei

Ti stos esser connectà per agiuntar in commentari
Nagin commentari il mument
Archiv cultural Tujetsch
1,212 contribuziuns
29 october 2018
306 guardads
0 like
1 favurit
0 commentari
3 Collecziuns
Network:
Sponsurs:
16,517
830
© 2024 FONSART. Tut ils dretgs resalvads. Dissegnà da High on Pixels.