Nus analisain da moda anonimisada las infurmaziuns da noss utilisaders per pudair porscher in meglier servetsch e satisfar a lur basegns. Questa pagina utilisescha er cookies per analisar per exempel las activitads sin la pagina.Vus pudais specifitgar en voss navigatur las cundiziuns d'archivaziun e d'access als cookies.
La pagina tetgala: historiaHelvetica
Giuv

Giuv

Teofil Schmid-Venzin, Sedrun
Archiv cultural Tujetsch

Seniester la via da Sudada che menava pli da vegl en direcziun Milez-Val Val- Pass Tiarms. Silla spunda davostier igl uclaun da Giuv, staus habitaus tochen cuort suenter 1800. La caplutta ei dedicada a s. Bistgaun ed ei vegnida construida el 16avel tschentaner.

Igl onn 1836 destruescha ina lavina giu dallas spundas dil Culmatsch e pader Baseli Berther noda: La lavina ei vegnida giu entochen alla caplutta da s. Bistgaun, ha destruiu 7 clavaus cun entirs muvels biestga, dals quals 20 armauls ein vegni smaccai e stenschi. Mo quei ei buc uonda! Tschun stupents mats ein vegni curclai dallas nevadas: Hans Giachen e Gion Antoni Decurtins, dus frars, che han giu la ventira da plaunlur sez puder sefuritgar ord la lavina; item Giusep Maria Monn e siu frar Giachen Antoni, Giusep Luregn Schmed, ensemblamein cun Martin Valier, treis giuvenots, ch'eran en zona e pervesevan las nuorsas, han giu avunda da vegnir satrai vivs. Giusep Maria Monn udend a tschintschond sur el ella neiv, ha griu e saviu vegnir excavaus aunc quei di. Mo meins cletg han ils auters treis giu. Cura che Giusep Maria ei staus liberaus da sia freida fossa, ha el detg siper ses liberaturs: Martin Valier, ch'era en nuegl cun mei sto esser morts, pertgei che jeu hai clamau el, mo negina risposta. Sin quei han ils presents detg: Sch'ei stat aschia, sche mein nus per oz en num da Diu a casa, pertgei ch' igl ei gia stgira notg. Il Valier denton viveva aunc ed udeva era plaid per plaid tut quei che vegneva plidau sur siu tgau. Udend ils davos plaids, ha el griu e burliu sc' in ch'ei curdaus ord la grazia da Diu; gie, el ha perfin mess dus dets en bucca e schulau quei ch' el ha pudiu, per ch'ei po vegnien en agid. Mo tut adumbatten! Ils buns vischins udend buca stec sut lur peis, ein serendi miez ventschi encunter casa.

L'auter di, ils 26, han ins excavau vivs il Valier, schebi ch'el era serraus cun las combas denter dus quaders dalla preit-nuegl, che quellas eran tut smardigliadas; cunzun ina! Tgei stermentusas dolurs! Tgei situaziun! Sias combas ein mo pli in frust carn: u ch'el miera, ni ch'el sto schar amputar domisduas combas! -

(Pli tard, ils 28 da zercladur 1839, scriva in auter maun la sequenta remarca sigl ur dalla cronica: Oz hai jeu viu el a Mustér, mo en tgei miserabla situaziun! Siu pei dretg ei amputaus entochen schanugl ed il seniester san ei buca curar. Tgei pupratsch! digns da tutta cumpassiun!)

Martin Valier ei denton mitschaus culla veta, ha empriu pli tard da fravi d'irom e cuntschacazzettas; ei maridaus, ha giu 10 affons e vegnius vegls, malgrad sia ruina corporala.

Pader Baseli Berther (1858-1931) ha dedicau ina da sias lavurs historicas a quei uclaun cul num Sas era nua Giuv ei?

Ti stos esser connectà per agiuntar in commentari
Nagin commentari il mument
Archiv cultural Tujetsch
1,212 contribuziuns
3 october 2018
339 guardads
0 like
0 favurit
0 commentari
4 Collecziuns
Network:
Sponsurs:
16,179
810
© 2024 FONSART. Tut ils dretgs resalvads. Dissegnà da High on Pixels.