La Val Curnera
La Val Curnera
Curnera senza il lag artificial
La Val Curnera ei ina dallas nov vals lateralas dalla Val Tujetsch. Ella s'extenda viers sid ed ha sia entschatta a Selva/Sutcrestas e sia fin sils cunfins dil cantun Tessin. La part davontier senumna Cavradi, la cavorgia e seniester l'Alp Cavradi. Curnera e Cavradi han adina puspei midau patrun. L' Alp Curnera ei schizun stada el mauns dils da Faido e da leu anora ei l'alp vegnida cargada. Cavradi ha biars onns udiu alla pervenda da Trun, alla fin a privats ed entras l'erecziun dil lag da Curnera ha la ORA cumprau l'alp Cavradi.
1959-62 Construcziun dalla via d'access al liug da fermada Curnera
1962-66 Construcziun dil mir da fermada a Curnera e da differentas gallarias
Enzatgei ord la historia dallas alps tuatschinas da Guglielm Gadola
L'alp Cavradi, situada sur Selva videnasiviars, da vart dretga (cu ins va anen) denter Tschamut e la Preit Curnera, apparteneva ina ga a sgr. scarvon Deflorin da Tschamut. Quel ha giu duas feglias ch'ein maridadas anoragiu e che han lu cumpatg fatg si quell'alpetta cun ses 30 dretgs alla pleiv da Trun. (Pli bia mira: Historia dalla vischnaunca da Trun, da Pieder Antoni Vinzenz.)
L'alp Curnera s'udeva pli da vegl alla venerabla claustra da Mustér; tier Curnera s'udeva era Maighels, ch'ei oz in'alp dapersei. Ils 27 d'october 1487 ha igl avat Joannes da Mustér schau vi a tscheins Curnera (sco feudum) a sgr. Joannes de Manzett d'Ursera, in parent dalla famiglia ministriala de Moos (che fuva il medem temps era burgheis da Lucerna) per la summa da 300 flurins. - Tschuncont'onns suenter, ils 12 da fenadur 1540, ei l'alp Curnera, senza Maighels, "cristalis et mineralibus abundantem" vegnida vendida da avat Paul Nicolai per 400 flurins ad ina corporaziun da vischins dalla Val Leventina. Anno 1913 ei quell'alp entras cumpra finalmein puspei vegnida en mauns da marcadonts tujetschins e d'in Sogngagliés: Sep Antoni e Gion Antoni Decurtins e Sonderegger; dapi 1938 ei quell'alp en possess da mo dus possessurs pli: da Sep Antoni Decurtins (ina tiarza) e dad Ignaz Gadola (duas tiarzas). - Dal temps ch'ella s'udeva als Leventins, vegnevan quels cun lur biestga sul Passo Vechio (2715 m) neuasi e giuaden la val Curnera. Ils davos decennis ch'ella udeva aunc a quels, schevan ei vi ella a privats: al pigrè, sco era plirs onns alla vischnaunca da Tujetsch. Curnera ei ina spaziusa, stupent'alp cun fina jarva per biestga schetga. (Pareglia cheu era: Walram Derichsweiler, Vom Lukmanier durch Val Cadlimo ins Tavetsch. Jahrbuch des Schweizerischen Alpenklubs 52avla annada 1917. pagina 38).
historiaHelvetica - la pagina tetgala ... Nus avain dapli che mo ina istorgia, nus avain las istorgias da tut quels e quellas che fan e ch’han fatg la Svizra. historiaHelvetica.ch porscha ina survista da la vita quotidiana en Svizra sur passa in tschientaner. Il material d'archiv deriva da las quatter plattafurmas: nossaistorgia.ch, notreHistoire.ch, lanostraStoria.ch e unsereGeschichte.ch.