Las vischnauncas, menziunadas per l'emprema ga avon 1200 onns el testament da Tello
1. Mustèr: Ord il plaid latin"monasterium"= claustra ha ei dau il num Mustèr. Tello scriva Desertina oz "Disentis e gliez deriva dil plaid desertus = desiert, bandunau. La claustra ch'a retschiert sci grondas donaziuns sesanflava pia da quei temps aunc en in liug isolau.
2. Sagogn: Cheu sesanflava la cuort principala dils Victorids.El testament menziunau "in Secanio". La declaronza dil plaid va duas vias: U dil latin "secare" = sechentar, ni forsa dil num d'in pievel ni d'ina schlatta cul num "Sequani".
3. Castrisch: El testament numnaus "in Castrice". Ils Romans numnavan in camp fortificau "castrum". Forsa deriva il plaid denton era ord il temps pli vegl, ord temps retic.
4.Falera: 765 numnau "in Falarie". Certs perscrutaders manegian, ch'ei seigi gia baul stau cheu in fraavi(il plaid derivassi lu dil latin ferraria) Denton ei quei buca segirau.
5. Flem: 765 "in Fleme" dil latin flumen = flum. Igl ual tras vischnaunca porta aunc oz il num "Flem".
6. Glion: 765 "Iliande". Forsa deriva il plaid ord il lungatg cheltic: Itu = graun e Landa = clavau.
7. Luven: 765 "Lobene". Quei ei franc in plaid preroman, denton enconuscha ins buca sia muntada.
8. Sursaissa: 765 "Supersaxa" sur il grep. Pia gitg avon ch'ils Vallesans han fatg ordlunder igl "Obersaxen", vivevan cheu Romontschs.
9. Breil: Cheu era la secunda cuort gronda dil Tello: "in Bregelo". Il plaid deriva dil cheltic BRIGA e munta muntogna, munt, crest.
10. Rueun: 765 "in Ruane" deriva dil preroman "Rova" e munta ruina, bova, sbuadretschs, ei enconuschents tochen sil gi dad oz.
11. Vuorz: 765 "in Vorcwe". Il vitg, baghegiaus sper igl ual da Ladral, aschia ch'ins vesa ella cuntrada la "fuortga" da quels dus uals. Ord il latin (bi) furcus.
12. Schlans: 765 "in Selauno". Quei num derclara dr Schorta buc.
13. Dardin: 765 "Arduna", detriva ord il lungatg gallic e munta DUNON = crest, casti.
14. Danis: 765 "Anives" Muntada buca sclarida.
15. Trun: 765 "in Tauronto" in plaid preroman, forsa cheltic, denton econuscha ins buc la muntada.
16. Andiast: 765 "Andeste" Quei plaid deriva ord il veneto-illiric (era el Friaul ei documentau pigl onn 1217 in Andest. Muntada nunenconuschenta.
17. Ruschein: 765 "in Rucene", cheu habitava forsa inaga in latin Rosius, ch' a dau siu num a sia culegna, e pli tard alla vischnaunca.
18. Valendau: 765 "in Valendano" deriva forsa dil latin vallis limitalis, e manegiau ei carteivel la val Carrera.
19. Domat: 765 "Amede" deriva dil latin AMBITUS = liug ni plaz, ni baghetgs, contonschibels da duas varts. Ordlunder forsa "liug da dertgira".
20. Sper tut quels vitgs ella Surselva vegnan aunc numnai 5 auters loghens, pli lunsch naven, en il testament da Tello. Igl ei quei: Flums, Sargans, Mels, Trimmis, Buchs
historiaHelvetica - la pagina tetgala ... Nus avain dapli che mo ina istorgia, nus avain las istorgias da tut quels e quellas che fan e ch’han fatg la Svizra. historiaHelvetica.ch porscha ina survista da la vita quotidiana en Svizra sur passa in tschientaner. Il material d'archiv deriva da las quatter plattafurmas: nossaistorgia.ch, notreHistoire.ch, lanostraStoria.ch e unsereGeschichte.ch.